Agro-ecologie helpt Burundese boeren in strijd tegen klimaatopwarming

Caritas International België Agro-ecologie helpt Burundese boeren in strijd tegen klimaatopwarming
15/12/2023

Ook in Burundi ondervinden boeren en boerinnen de effecten van de klimaatopwarming. Maar er is hoop. Agro-ecologie1 maakt het mogelijk om beter om te gaan met de klimaatcrisis en betere oogsten te realiseren. Sommige boeren in de streek van Gisuru (in de provincie Ruyigi) passen technieken uit de agro-ecologie toe. Hun succes inspireert weer andere boeren, die nieuwsgierig zijn en graag willen weten hoe zij dezelfde technieken kunnen gebruiken om zo meer bestaanszekerheid te hebben.

De klimaatopwarming treft alle delen van de wereld maar ze slaat nog niet overal even hard toe. Het Centraal-Afrikaanse land Burundi is een land waar de klimaatcrisis wel erg zichtbaar is. Een land omringd door de DR Congo, Rwanda en Tanzania. Hier is de klimaatopwarming zichtbaar door extreme droogtes en overvloedige, steeds onregelmatigere regenval. Terwijl Burundi verantwoordelijk is voor 0,01% (!) van de uitstoot op de planeet, ondervindt het met volle kracht de gevolgen van de klimaatopwarming.

Voor een land waar 95% van de bevolking landbouwers zijn, zijn de extreme weersomstandigheden een ernstige en steeds grotere uitdaging. De wisselende en onvoorspelbare weersomstandigheden hebben als gevolg dat oogsten vaker mislukken, wat een zware impact heeft op het dagelijkse leven en de Burundese boeren nog meer in de armoede duwt.

Caritas International België Agro-ecologie helpt Burundese boeren in strijd tegen klimaatopwarming

Aanpassingen zijn mogelijk

De lokale partners van Caritas International ondersteunen boeren zodat ze zich beter kunnen aanpassen aan de nieuwe realiteit waarmee ze worden geconfronteerd. Heel wat aanpassingen zijn denkbaar en mogelijk. Zo goed als altijd gaat het om technieken uit de agro-ecologie.

Caritas International werkt samen met de partnerorganisatie Caritas Soprad.2 Bijvoorbeeld in de streek van Gisuru, waar enkele boeren ons vertelden hoe de klimaatopwarming hen raakt en beïnvloedt. Félix Shabani, projectcoördinator bij Caritas Soprad: “Gisuru is een gebied dat erg kwetsbaar is voor droogtes en waar de temperaturen sterk kunnen oplopen. Dat heeft veel invloed op de kwaliteit van de oogsten. Het maakt het allemaal niet gemakkelijker voor onze boeren. Zij moeten nieuwe technieken toepassen zodat ze beter opgewassen zijn tegen de klimaatopwarming en hun inkomsten niet kwijtspelen.”

Akkers met hoogtelijnen

Om wat voor technieken en aanpassingen gaat het eigenlijk? Een treffend voorbeeld is het aanleggen van akkers met hoogtelijnen. Die aanpak is vooral bedoeld om grondverschuivingen te voorkomen. Aan de randen van akkers worden enkele bomen of robuuste gewassen geplant. De wortels van die bomen of gewassen groeien en verspreiden zich breed en diep in de bodem, waardoor de bodem beter wordt vastgehouden en het risico op grondverschuivingen drastisch verkleint. Door de gecreëerde hoogtelijnen kan water van de akkers lopen zodat de planten of gewassen niet de hele tijd in te natte grond staan. Maar deze aanpak vermindert vooral ook de kracht van het water, dat de gewassen vernietigt. De techniek vergroot aanzienlijk het rendement van de teelt. Soms is de oogst anderhalve keer zo groot! Er gaan daarbij ook veel minder biologische meststoffen verloren, met minder tijd- en geldverlies als resultaat. De methode van de hoogtelijnen werkt overigens het beste wanneer ze wordt gecombineerd met andere agro-ecologische technieken die Caritas International sinds het begin van de jaren 2000 heeft opgenomen in zijn EFICC-methodologie.3

Caritas International België Agro-ecologie helpt Burundese boeren in strijd tegen klimaatopwarming

Als mijn akker minder opbrengt, heb ik geen inkomsten meer. Ik heb die centen nodig want ik moet mijn familie kunnen onderhouden.

Ramadhan, een boer uit de streek van Gisuru

Ramadhan, een boer uit de streek van Gisuru, werkt op zijn akker met hoogtelijnen: “Mijn vader deed mee aan het programma PADAM (een voorloper van COHERENCE, nvdr), hij was iemand die open stond voor verandering. Ik zag destijds hoe hij deze techniek toepaste.” Ramadhan ondervindt nu zelf hoe interessant de toepassing van agro-ecologie wel is: “Mijn oogst is nu groter want de biologische mest die ik gebruik wordt niet zomaar weggespoeld.”

Ramadhan krijgt ondersteuning van medewerkers van Caritas zodat hij ideeën kan toepassen om meer uit zijn akker te halen. Dat is ook erg noodzakelijk, beseft hij zelf. “Als mijn akker minder opbrengt, heb ik geen inkomsten meer. Ik heb die centen nodig want ik moet mijn familie kunnen onderhouden.”

Voorbeeld voor andere boeren

Duidelijk is dat agro-ecologie vruchten afwerpt, en dat spreekt ook andere boeren aan op de Nyabigozi-heuvel waar Ramadhan leeft en werkt. Ramadhan is een soort rolmodel geworden voor de lokale gemeenschap. Wanneer hij niet op zijn eigen akker aan het werk is, geeft hij advies aan anderen. Hij legt aan hen uit hoe ze ook op hun akkers hoogtelijnen kunnen aanbrengen zodat ook zij hun oogsten kunnen vergroten. Een aantal families past nu de agro-ecologische verbeteringen toe. Deze families delen de opgedane kennis met andere boeren op hun heuvel en geven advies zodat de technieken gaandeweg steeds ruimer worden gebruikt.

Uiteindelijk zal iedereen zich moeten aanpassen aan de realiteit van de klimaatopwarming en de problemen die dit met zich meebrengt. Voor boeren als Ramadhan zijn de gevolgen vandaag al zichtbaar. De technieken die hij toepast, werken nu, maar wanneer de situatie verergert en de droogtes en de overvloedige regens nog extremer worden, zal het misschien niet meer werken. Net als Ramadhan hebben we allemaal een rol te spelen bij het aanpassen aan en het beperken van de gevolgen van de klimaatopwarming.



1

Agro-ecologie wil zeggen dat we op een duurzame manier voedsel produceren, verwerken en consumeren. Agro-ecologische boeren werken samen met de natuur om het voedsel te produceren. Ze sluiten de kringloop zo dicht mogelijk bij het bedrijf en bieden hun producten aan op de lokale markt waar consumenten er een eerlijke prijs voor betalen.

2

Deze samenwerking is er in het kader van COHERENCE, een vijfjarenprogramma met financiële steun van de DGD waarbij samengewerkt wordt rond het vergroten van sociale cohesie en veerkracht bij plaatselijke gemeenschappen. Burundi is één van de zeven landen van COHERENCE. Het programma loopt van 2022 tot 2026.

3

EFICC = geïntegreerde, continue en competitieve familiale boerderijen.




Met de steun van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking – DGD

Verwant nieuws

Alle nieuwsberichten